Bewoners maken zich ernstig zorgen over de leefbaarheid in hun onmiddellijke leefomgeving.

Het gaat om bewoners aan de Van Ruysdaellaan in Leidschendam, in het Neherpark en in Banninghage aan de overzijde van de Noordsingel,

Door de komst van de Mall is de verkeersdruk al enorm toegenomen, en de luchtkwaliteit navenant achteruit gegaan. Nu dreigt dat nog erger te worden door de bouw van een 5-7 verdiepingen hoog appartementencomplex voor 147 woningen in het naast hun woningen gelegen heempark Rusthout in de centrale groenzone van onze gemeente. Dagelijks maken vele omwonenden en inwoners van het naburige Raadhuiskwartier en de Verzetsheldenbuurt daar een ommetje door het fraaie groen, waarbij het huidige bescheiden kantoorgebouw op de noordflank van bouwlocatie langs de Bachlaan door hoge bomen en struiken aan het zicht is onttrokken.

Maar dat gaat allemaal radicaal veranderen. Als de plannen doorgaan wordt het kantoorgebouw gesloopt en komt er over de volle breedte van de kavel een veel groter en hoger appartementengebouw. Dat betekent nog meer autoverkeer op de Van Ruysdaellaan waarlangs ook veel kinderen naar en van school moeten fietsen. Nu is de helft van de bouwkavel nog natuur, die naadloos aansluit op het ernaast liggende heempark Rusthout met 27 soorten broedvogels, vijf soorten vleermuizen, talloze waardevolle wilde planten en vele daarop foeragerende insecten. Maar een flinke hap uit die biotoop wordt dus straks volledig gerooid met voorspelbare impact op de fauna. Ook de Stadstuin Rusthout, de Stichting Duurzaam LV en de Algemene Vereniging voor Natuurbescherming (AVN) maken zich daarom grote zorgen over de plannen.

De geschiedenis
Voor een beter begrip van de bezwaren is het goed om even in de geschiedenis te duiken. Deze locatie ligt pal naast de historische Achterweg, die daar nu Van Ruysdaellaan heet. Eeuwenlang waren hier bouwmanswoningen en landgoederen gevestigd. Daarna is het vele tientallen jaren als akkerland en weiland gebruikt door boerderij Laanzicht. In de jaren zestig is dit boerenbedrijf beëindigd en zijn grote delen van het weiland gebruikt voor de bouw van woningen en van het winkelcentrum Leidsenhage (nu de Mall of the Netherlands).

Op een terrein van ruim 2 hectare, achter de woningen aan de Van Ruysdaellaan tussen tennispark Overdam en de Bachlaan, werden in de jaren zeventig een dierenweide (kinderboerderij) en erom heen een heempark gevestigd. De kinderboerderij werd tien jaar geleden vervangen door de idyllische en goedbezochte Stadstuin, te midden van het heempark.

Aan de noordoostzijde van het heempark werd begin jaren negentig een klein kantoorgebouw gebouwd. Daarbij werd in 1992 een overeenkomst gesloten tussen de projectontwikkelaar en gemeente Leidschendam dat ‘na oplevering van het kantoorgebouw de aangrenzende gronden, met name de zijde van de Noordsingel en het heempark worden voorzien van een parkachtige aanleg’. Dit is ook gebeurd, waardoor de zuidwestelijke helft van de bouwlocatie, hoewel privé eigendom, feitelijk gewoon tot het heempark behoort.

Impact van het bouwplan
Allereerst blijkt uit de uitgevoerde ‘Boom Effect Analyse’ van 9 september 2022 dat in totaal ruim 60 vergunningplichtige en niet-vergunningplichtige bomen zullen worden gekapt. Hiervan staan 25 bomen op de planlocatie en 39 bomen op de aanliggende gemeentegrond. Ook de struiken worden gerooid. In feite wordt het hele gebied een grote bouwput. Daarbij zullen ook drie fraaie en door vleermuizen als vliegroute gebruikte watergangen tijdens de bouw langdurig geheel of gedeeltelijk worden gedempt.

De gemeentebomen langs de sloot naast de Stadstuin, die volgens de gemeente wel gespaard zullen blijven, gaan het hoogstwaarschijnlijk ook niet redden. Ten eerste zullen de bouwwerkzaamheden en de demping van de sloot al een enorme impact hebben. Mochten de bomen dit overleven, dan zal na de bouw blijken dat ze om redenen van veiligheid (takbreuk), belemmerd uitzicht en schaduw veel te dicht op de balkons (soms op minder dan 2,5 meter afstand) staan. Ze zullen dan minimaal zwaar teruggesnoeid moeten worden, met ernstig verlies van hun ecologische waarde. En vanuit de Stadstuin kijken de bezoekers dan ineens tegen een gebouw van 5-7 verdiepingen hoog.

Bovendien praten we hier niet over zomaar een bouwlocatie, maar over een schakel in de Centrale Groenzone van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Blijkens het door de gemeenteraad vastgestelde Groenstructuurplan (par. 7.2) vormt de Centrale Groenzone de 'groene ruggengraat' van de gemeente, die de potentie heeft ‘om uit te groeien tot een hoogwaardig park’ met daarin groene stedelijke functies, en waarbij de centrale zone op termijn versterkt en bij voorkeur verbreed moet worden. Ook wordt daar gesproken over een te ontwikkelen langzaamverkeersroute, waar het beoogde gebouw zeker niet aan zal bijdragen. De grootste bedreiging van de voorziene bouw over de volle breedte van de kavel is echter de onderbreking van de doorgaande groenzone alsmede de impact die dit zal hebben op het ernaast gelegen heempark en de stadstuin Rusthout. Terwijl ook de gemeente dondersgoed weet hoe belangrijk het is om ecologische verbindingen in stand te houden.

Gemeente en projectontwikkelaar geven wel hoog op van hun plannen voor een groene inrichting en voor compensatie, maar een ‘artist impression’ van een groen gebouw is nog geen natuur. Waar straks een gebouw staat passen helemaal geen struiken en bomen, en op de halfverdiepte parkeergarage komt slechts ‘kijkgroen’.

Een alternatief
Heempark Rusthout, waartoe de bouwlocatie feitelijk ook behoort, betreft werkelijk een parel én een postzegel. Als je van een postzegel de karteltjes afknipt is hij waardeloos geworden. Wanneer je hier de omzoming met hoge bomen verwijdert, verlies je ook de magie, en de illusie van een oase. Dan dendert het steen van de hoge gevel van het geplande gebouw pal naast de stadstuin alsnog over je heen, de plek wordt ook daadwerkelijk heter (minder invloed wind, reflectie stenen oppervlak). Binnen je stedelijke planning dient zo'n miniplekje groen, met nog enige 'robuustheid', bewust en vanuit het beleid gevrijwaard te zijn van verstening ten behoeve van de leefbaarheid, én als stapsteen voor de natuur.

Vandaar deze hartenkreet van vele omwonenden en andere betrokken inwoners. Zij zijn absoluut niet tegen woningbouw, maar wel tegen dit onverantwoord grote bouwplan op deze plek. Kan de gemeente nou echt niet terugkomen op een planologische dwaling? En alsnog besluiten slechts een kleiner woongebouw toe te staan, dat voldoet aan de in 1992 gemaakte afspraken? De bewoners hebben daartoe al in 2019 een zeer doordacht alternatief ontwerp met 76 woningen ingediend, dat de natuur en de leefbaarheid wel spaart. Dit toen niet door de gemeente overgenomen ontwerp verdient, nu de desastreuze impact van het huidige plan steeds duidelijker wordt, een tweede kans.

Door: Peter van der Aar.
Foto's: Ap de Heus.