Op vrijdag 10 november was er in Theater de Regentes nog één keer het ‘Zwingcafé’, ter nagedachtenis aan de overleden Frans de Leef.

Op 20 september 2023 overleed de bekende Haagse kunstenaar Frans de Leef op 74-jarige leeftijd. Met de woorden “het motortje is op” nam Frans afscheid van het leven. Zijn lichaam was ‘op’ en Frans wilde de verdere aftakeling niet meer afwachten.

Op vrijdag 10 november nam Den Haag afscheid van deze markante stadsgenoot met nog één keer het Zwingcafé, het populaire meezingevenement dat Frans jarenlang organiseerde in zijn geliefde Theater de Regentes in de Weimarstraat.

Frans de Leef was onder meer bekend om zijn grafische werk. Samen met zijn in 2002 overleden broer Jan werden tientallen unieke zeefdrukken gemaakt van markante Haagse locaties. Samen maakten ze ook een boek en een expositie over een typisch Haags fenomeen: de koffietenten.

Daarnaast was Frans van 2015 tot in 2019 voorzitter van kunstenaarsvereniging Pulchri Studio. Veel mensen kenden Frans ook van zijn publieke optredens, onder meer als Hoofdpiet bij de Sinterklaasintochten én als voorzanger bij de Zwingcafés die tussen 2000 en 2010 maandelijks plaatsvonden in Theater de Regentes. Ook bij de Zwingfestivals in het Openluchtheater Zuiderpark was Frans een vaste waarde, onder meer met zijn eigen Haagse volkslied ‘Den Haag op één’.

De avond werd gepresenteerd door Sjaak Bral die zelf ook twee liedjes zong. De pianobegeleiding werd verzorgd door Henk Anijs en Hans Steijger. De laatste zong ook het lied ‘Den Haag op één’ dat hij samen met Frans de Leef schreef. Drie dames vormden het Zwingkoor en ondersteunden verschillende artiesten. Maar de hoofdrol was weggelegd voor het publiek dat alle nummers meezong, daarbij geholpen door het ‘Het grote meezingboek’.

Er waren optredens van Jille van der Veen, Marloes Anijs, Marcel Verreck en Paul Pleijsier, twee van de vier Règâhs (de derde was net geopereerd en de vierde woont in Utrecht – de zogenoemde ‘valse Règâh’), Susanne de Rooij, stadsdiva Coba en Robbie de Huismuzikant (winnaar van het Haags Songfestival 2021).

Na de pauze was eer een loterij waarbij drie zeefdrukken van Jan en Frans de Leef verloot werden.

Net zoals bij elk Zwingcafé en Zwingfestival werd besloten met een door alle aanwezige artiesten en het publiek gezongen ‘O o Den Haag’. Burgemeester Jan van Zanen, die ook aanwezig was, zong uit volle borst mee.

“Frans was klaar met zijn leven, maar wij zijn nog niet klaar met Frans,” zegt vriend en collega-kunstenaar Marcello van den Dop. Organisator en vriend Robert-Jan Rueb vult aan: “De beste vorm om Frans te eren is volgens ons
een reprise van het Zwingcafé, waarvan Frans altijd het gezicht was. Bewust zeggen we ‘het leven vieren’, want het moest allesbehalve een ingetogen en droevige gebeurtenis worden. Want zo was Frans absoluut niet.”


Door: Peter van der Aar.
Foto's: Peter van der Aar.