Bewoners van drie flats in de Leidschendam zijn bang dat ze straks hun energierekening niet meer kunnen betalen.

Dit schrijft Anniek Enthoven van mediapartner Omroep West.
Woningcorporatie WoonInvest haalt ruim tweehonderd huurders van het gas af en legt een warmtenet aan. De bewoners hebben grote twijfels over de betaalbaarheid, maar voelen zich voor het blok gezet. Geen handtekening betekent ook geen renovatie van hun verouderde flatwoning. 'Als de renovatie begint, sta ik in de kou.'
De 210 huurders hebben in hun woningen last van schimmel, vocht en slechte isolatie. 'Deze problemen spelen al twintig jaar. Waarom het allemaal zo lang moest duren, weet ik niet. Maar nu gaan ze er eindelijk wat aan doen,' zegt Theo de Jong, terwijl hij de zwarte plekken op het plafond van zijn badkamer laat zien.
Tachtig procent van de bewoners stemde in met de opknapbeurt. 'Ze gaan de keuken, de badkamer en de wc vervangen. Dat is fijn', zegt Eliza Huizinga. Maar waar ze niet voor wil tekenen, is het warmtenet dat straks haar aardgasaansluiting vervangt.

                                                                      Een beschimmelde badkamer van een bewoner.                                                                      

De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft de Heuvelwijk aangewezen als eerste aardgasvrije wijk. De ruim tweehonderd sociale huurwoningen zijn de pioniers in deze energietransitie.
Woningcorporatie WoonInvest heeft afspraken gemaakt met een energieleverancier die de huizen gaat verwarmen met warm water, oftewel een warmtenet.
'Veel mensen zijn de taal niet machtig. Ze hebben nooit begrepen wat ze tekenen,' denkt Eliza. 'Ze zijn blij dat ze eindelijk eens iets aan hun woning gaan doen en hebben een handtekening gezet. Nu blijkt dat ze aan het warmtenet vast zitten en niet meer terug kunnen.'
Theo heeft dat ook zien gebeuren. 'Je kunt het ze niet kwalijk nemen. Het warmtenet is een complexe zaak en een beetje in het contract gesmokkeld.' Als lid van de bewonerscommissie ontraadt hij huurders om te tekenen.

Overgeleverd aan een monopolist
'Het warmtenet heeft maar 210 afnemers. Een kleine groep mensen met een kleine portemonnee moet voor de kosten opdraaien als het misgaat. In de nieuwe warmtewet komt te staan dat de energieleverancier de kosten volledig mag doorberekenen aan de gebruikers,' legt hij uit.
'Dat geldt als het aantal deelnemers tegenvalt of als de aanlegkosten hoger blijken dan gedacht. We zijn volkomen overgeleverd aan een monopolist, die nu nog 300 euro aan vaste kosten rekent, maar dat kan oplopen tot 1100 euro per jaar.'

Geld voor boodschappen
'Waar moet ik dat vandaan halen als alleenstaande moeder,' vraagt Eliza zich af. 'Het is geld wat je niet aan boodschappen of aan je kind kan uitgeven. Normaal stap je over naar een goedkopere leverancier, maar dat kan niet.'

WoonInvest zegt dat er goede afspraken zijn gemaakt met de leverancier. 'De Autoriteit Consument en Markt (ACM) let op verantwoorde prijsstijgingen, maar de zekerheid dat er geen prijsstijgingen zullen zijn, heb je nooit. We kunnen niet voorspellen hoe prijzen zich ontwikkelen', zegt vastgoedmanager Martijn van Baarsen.
'De verbouwing en het warmtenet zijn inderdaad aan elkaar gekoppeld,' beaamt hij. 'We willen dat in één keer doen, zodat de bewoners maar één keer in het stof zitten. De keuze was alles of niets en de mensen hebben gekozen voor alles.'

Bescherming van gemeente
De bewoners van de drie flats willen dat de gemeente financieel garant staat als het misgaat. 'Zorg dat we beschermd zijn', is de oproep van Eliza. 'Als de woningbouw het niet wil doen, dan de politiek. Het is een politieke keuze dat wij van het gas af moeten, maar het raakt mijn portemonnee.'
Wethouder Marcel Belt (D66) staat niet te springen om garant te staan voor toekomstige energiekosten, liet hij in een commissievergadering weten. 'In de eerste instantie is het iets tussen de corporatie en de huurders. Wij zijn er om te kijken of ze voldoen aan het beleid en wachten de reactie van de woningcorporatie af', zegt hij.

Tijd tikt door
CDA-raadslid Jorrit Koster benadrukt dat de tijd doortikt. 'De bewoners moeten al tekenen voor iets wat wij nog uitzoeken.' ChristenUnie-fractievoorzitter Frank Wilschut vraagt om uitstel. 'Kunnen die handtekeningen niet wachten tot na het gesprek met de gemeente en de woningcorporatie?'
Maar wethouder Belt wijst op de renovatie. 'Die zit eraan vast en de corporatie wil tempo houden. Geef ons en de corporatie de tijd om dit verder te bestuderen. We zitten bovenop dit proces.'

De eerste flat in de Heuvelwijk staat al in de steigers, bouwvakkers lopen af en aan en de eerste bewoners weten de datum al waarop ze tijdelijk hun huis uit moeten. 'Ik ga 27 november van het gas af', weet Theo. 'De volgende raadsvergadering is op 2 december. Voor mijn flat is het te laat.'
'Ik heb begrepen dat ik geen aansluitpunt krijg voor het warmtenet als ik niet teken. Maar ik ga wel van het gas af', legt Eliza uit. 'Dat betekent dat ik in de kou zit.' Als we WoonInvest vragen of dat klopt, antwoordt Martijn van Baarsen: 'Mensen hebben nog de tijd. We gaan ervan uit dat iedereen zal tekenen.'
En zo niet? 'Zover wil ik nu niet gaan. Veel bewoners willen dat er wat gebeurt, dus we gaan door. Als we nu moeten stoppen lijden we financiële schade.'

Tekst en foto's: Anniek Enthoven, mediapartner Omroep West